Parasetamolun indiyə qədər bilinməyən SİRRİ

Parasetamol bütün dünyada baş ağrıları, qızdırma və menstrual sancıların müalicəsində istifadə edilən əsas maddədir.

Dərman o qədər geniş yayılıb ki, elm adamlarının onun necə işlədiyini tam başa düşmədiklərinə inanmaq çətindir.

Turkustan.az bu barədə “IFL Science”-ə istinadən bildirir.

“Onun necə işlədiyini tam başa düşmədən bir dərmanı təsdiqləmək mümkün deyil. Klinik sınaqlar dərmanın təhlükəsizliyini, onun yan təsirlərini və effektivliyini yoxlayır”,- “Focus” yazır. Ancaq bəzən bu, dərmanın təsirini tam başa düşmək üçün kifayət olmaya bilər.

Parasetamol 100 ildən çox əvvəl yaradılıb, ilk dəfə 1878-ci ildə sintez edilib. Dərmanın potensialını tam şəkildə həyata keçirmək üçün onilliklər lazım idi. Bu gün parasetamol müstəqil bir dərman kimi alına bilər və o, soyuqdəymə və qrip dərmanları kimi digər formulaların tərkib hissəsi kimi də istifadə olunur. Parasetamol müxtəlif tibbi səbəblərə görə aspirin qəbul edə bilməyən insanlar üçün də uyğundur.

Alimlər uzun müddət parasetamolun beyin və onurğa beyninə birbaşa təsir etdiyinə inanırdılar. Lakin Yerusəlim İvrit Universitetindən bir qrup tərəfindən aparılan yeni bir araşdırma dərmanın beyindən kənarda da fəaliyyət göstərdiyini göstərir. Söhbət ağrıları ilk aşkar edən periferik sinirlərdən gedir.

Əvvəlki tədqiqatlar göstərir ki, parasetamolun ağrıkəsici xüsusiyyətlərində əsas amil N-araxidonoilfenolamin (AM404) metabolitidir. Dərman orqanizmə daxil olduqda, ilk olaraq qaraciyərdə metabolizə olunur, burada yağ turşusu amid hidrolaza fermenti (FAAH) tərəfindən AM404-ə çevrilir.

Son vaxtlara qədər AM404-ün ağrıları aradan qaldırmağa tam olaraq necə kömək edə biləcəyi bəlli deyildi. Göründüyü kimi, AM404 birbaşa sinir uclarında istehsal olunur. Bundan sonra, ağrı siqnallarını mərkəzi sinir sisteminə geri ötürmək üçün lazım olan natrium kanallarını bağlayır.

“Biz ilk dəfə olaraq AM404-ün birbaşa beyindən kənar sinirlərə təsir etdiyini göstərdik. Bu, parasetamolun ağrı ilə necə mübarizə apardığına dair bütün anlayışımızı dəyişdirir”, – tədqiqat müəllifi professor Aleksandr Binştok deyir.

Bu araşdırma uzun müddətdir davam edən sirri həll etmək yeni nəsil dərmanların yaradılmasına kömək edə bilər. AM404-ün xüsusi olaraq ağrı neyronlarını hədəf alma qabiliyyətindən istifadə edərək, əzələ zəifliyi kimi ümumi yan təsirlərin qarşısını alan lokal anesteziklər hazırlamaq mümkün olacaq. /Cebheinfo.az/