Elektron siqaretlər yeni xəstəliklərə səbəb olur
Son vaxtlar qadağan olunsa da, internet üzərindən satılan elektron siqaret məhsulları gəncləri cəlb etməkdə davam edir. 2008-ci ildə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən qadağan olunsa da, elektron siqaretlərin satışı 15 ildir ki, internet üzərindən satılmağa davam edir.
Turkustan.az xəbər verir ki, bütün dünyada uşaqlar, yeniyetmələr və gənclər arasında elektron siqaret və buna bənzər yeni nəsil məhsulların istifadəsi sürətlə artır. Sağlamlığa siqaretdən daha az zərərli olduğu iddiası ilə sənaye tərəfindən təqdim edilən bu məhsulların istifadəsi artdıqca, mənfi təsirləri ilə bağlı elmi tibb jurnallarında dərc olunan hesabatlar da artır. Üstəlik, qadağan olunsa da, internet üzərindən satılan elektron siqaret məhsulları gəncləri ələ keçirməyə davam edir.
Gəncləri zəhərləyən elektron siqaret məhsulların yaratdığı risklərə diqqət çəkən Sağlamlığa Bəli Vəqfi Başçısı Prof. Dr. Elif Dağlı bu barədə xəbərdarlıq edib: “Ölkəmizdə bu məhsulların istehsalı, idxalı və satışı qadağan olunsa da, satış nöqtələrindən və elektron ticarət kanallarından təmin edilir. Yeni nəsil tütün, nikotin və çətənənin istifadəsi ilə bağlı yeni xəstəliklər. , ABŞ-da epidemiya halına gələnlər ölkəmizdə də var”. “Görülməyə başlayıb və artacağından narahatıq”.
Elektron siqaretlərin tərkibində yağlı kimyəvi maddələr, aroma, toksinlər və marixuana olduğunu da əlavə edən Prof. Dr. dağlıq; “Bu kimyəvi maddələr əsas funksiyası orqanizmi oksigenlə təmin etmək olan ağciyəri zədələyir və əvvəllər tibbi ədəbiyyatda bilinməyən yeni xəstəliklər yaradır. EVALI 2019-cu ildə elektron siqaretin səbəb olduğu ağciyər zədələrinə verilən beynəlxalq termindir. 68 ölüm ABŞ-da isə elektron siqaret istifadəsi səbəbiylə 2 min ölüm “807 xəstəxanaya yerləşdirilib. Elektron siqaretin bir çox orqanlara zərər verə biləcəyi tənəffüs sisteminə təsiri yaxşı qurulmuşdur. E-nin yaratdığı bir xəstəlik. -Siqaretin tənəffüs sistemi üzərində ağciyər qişasının qopması, mətbuatda pnevmotoraks və ya VASP olaraq da adlandırılır” dedi.
VASP haqqında da məlumat verən Prof. Dr. dağlıq; “Elektron siqaretdən istifadə nəticəsində ağciyər pərdəsinin kortəbii partlamasını izah edən ingiliscə ifadədir. Elektron siqaretin tərkibindəki toksinlər ağciyərlərin hava kisələrini zədələyir və şar əmələ gətirir. Ətrafdakı dəstək toxuması pisləşir və elastik iltihab təbəqəsi deşilir. Tənəffüs çətinliyi hava təzyiqini artırır və ağciyərlərdə əmələ gələn balonlar partlayır və e-siqaretin səbəb olduğu xəstəliklərdən biri də yağ pnevmoniyasıdır (pnevmoniyadan fərqli olaraq). Vaping, səbəbin mikroblar deyil, elektron siqaretlərin tərkibindəki yağ turşularıdır: “Yağlı kimyəvi maddələr ağciyər toxumasında iltihab prosesini stimullaşdırır”.
Eltac Zülfüqaroğlu/Turkustan.az